Theo một công bố trên tạp chí Sản Phụ khoa The Obstetrician & Gynaecologist, các nhà khoa học đã chứng minh rằng bệnh lý tuyến giáp tác động mạnh mẽ đến khả năng sinh sản của phụ nữ, có thể dẫn đến nhiều nguy cơ như chậm con, sinh non, sảy thai, thai lưu… Tuy nhiên, theo TS. BS. Lý Đại Lương (Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Mỹ Đức) cho biết: “Đối với những phụ nữ có bệnh lý tuyến giáp khi được điều trị với phác đồ hiệu quả, phù hợp của bác sĩ thì khả năng mang thai và sinh con vẫn hoàn toàn bình thường. Các chị em nên tìm hiểu kỹ thông tin về bệnh lý và nhờ sự tư vấn của các bác sĩ để tầm soát các bệnh lý do tuyến giáp gây ra, giúp mình chuẩn bị tốt cho một thai kỳ khỏe mạnh”.
1. Bệnh lý tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một trong những tuyến nội tiết quan trọng nhất trong cơ thể con người có tác dụng kích thích sinh trưởng, phát dục và điều hòa quá trình trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp bị rối loạn có thể là nguyên nhân dẫn đến vô sinh hoặc sảy thai.
Có nhiều loại rối loạn tuyến giáp khác nhau, trong đó tỷ lệ mắc bệnh suy giáp cao hơn với khoảng 4%–5% trên toàn thế giới. Khi mang thai được ước tính là 0,3%–0,5%. Suy giáp và cường giáp có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều và chu kỳ không rụng trứng, do đó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Suy giáp không được điều trị trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến vô sinh, thai chết lưu, sinh non và sảy thai.
Khi mang thai, bệnh lý tuyến giáp trở nên trầm trọng hơn với tần suất gấp 6 lần nên mang thai được coi là yếu tố nguy cơ gây rối loạn tuyến giáp.
2. Ảnh hưởng của tuyến giáp đến khả năng sinh sản
Khả năng sinh sản của cả nam và nữ đều phụ thuộc vào một số hormone chính, bao gồm cả hormone tuyến giáp. Chính những hormone đặc biệt này được sản xuất để hỗ trợ sự phát triển và chức năng của các hệ thống khác nhau, bao gồm cả hệ thống sinh sản. Giống như hình dạng của một con bướm, tuyến giáp nằm ở phía trước cổ. Là một phần chính của hệ thống nội tiết, cơ quan này giải phóng hormone qua máu để điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Nếu không giải phóng hormone liên tục, nồng độ hormone có thể dao động và ảnh hưởng đến hệ thống của cơ thể.
Nồng độ hormone tuyến giáp thấp hay cao có thể gây ra nhiều rối loạn khác nhau. Các rối loạn tuyến giáp phổ biến nhất là cường giáp, suy giáp, viêm tuyến giáp và viêm tuyến giáp Hashimoto. Những tình trạng tự miễn dịch này có thể gây ra sự sản xuất kém hoặc sản xuất quá mức các hormon tuyến giáp được gọi là triiodothyronine (T3) và thyroxine (T4). Vô sinh có thể liên quan trực tiếp đến cường giáp hoặc suy giáp.
3. Suy giáp và khả năng sinh sản
Suy giáp là khi tuyến giáp hoạt động kém. Hầu hết các trường hợp không có triệu chứng kèm theo nhưng có thể gây khô da, nhạy cảm với lạnh, tăng cân, táo bón, ham muốn tình dục thấp, mệt mỏi và kinh nguyệt không đều.
3.1 Đối với nữ giới
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ bằng cách trực tiếp làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt. Nếu trứng không rụng hoặc chu kỳ kinh nguyệt không đều, điều này có thể khiến việc thụ tinh trở nên khó khăn.
Kiểm soát các vấn đề về tuyến giáp là bước đầu tiên để cải thiện khả năng sinh sản. Sau khi có thai, phải tiếp tục theo dõi mức độ tuyến giáp của mình để ngăn ngừa dị tật bẩm sinh và sảy thai.
3.2 Đối với nam giới
Suy giáp cũng có thể gây vô sinh nam vì nó liên quan đến hình thái tinh trùng không đều, rối loạn cương dương và ham muốn tình dục thấp. Để làm tổ thành công, sự chuyển động của tinh trùng cũng quan trọng như cấu trúc bị ảnh hưởng tiêu cực khi bị suy giáp.
4. Cường giáp và khả năng sinh sản
Cường giáp là khi tuyến giáp hoạt động quá mức, gia tăng sản xuất hormon T3 và T4 vào máu gây ra những rối loạn chuyển hóa của cơ thể.
4.1 Đối với nữ giới
Cường giáp thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Các triệu chứng cơ bản của bệnh bao gồm: Căng thẳng, khó chịu, tim đập nhanh, đổ mồ hôi, run tay, lo lắng, khó ngủ, da mỏng, khô, tóc dễ gãy rụng, cơ bắp yếu (đặc biệt ở cánh tay và đùi), hay đi đại tiện, sụt cân dù vẫn cảm thấy thèm ăn, nôn mửa,… Phụ nữ có thể đi kèm triệu chứng kinh nguyệt bất thường, có thể lượng kinh nguyệt sụt giảm hoặc vòng kinh không đều làm tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn.
Trường hợp điều trị cường giáp chưa khỏi mà mang thai thì người phụ nữ có thể phải đối diện với một số nguy cơ như sảy thai, sinh non hoặc thai chết trước khi sinh. Ngoài ra, phụ nữ mang thai mắc bệnh cường giáp còn dễ xuất hiện những cơn nhiễm độc giáp kịch phát.
4.2 Đối với nam giới
Bệnh cường giáp ở nam giới có thể làm giảm lượng tinh dịch cũng như mật độ tinh trùng. Kích thước, hình dạng và khả năng vận động của tinh trùng phụ thuộc nhiều vào sự điều hòa nồng độ hormone tuyến giáp.
5. Làm thế nào để phòng ngừa rối loạn tuyến giáp?
Bệnh tuyến giáp khá đa dạng, ở mỗi đối tượng sẽ có những biểu hiện lâm sàng khác nhau. Không những thế, các triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng, bạn có thể tự phòng tránh thông qua những cách sau:
Tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch. Khi cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp chống lại mọi bệnh tật cũng như các bệnh lý tuyến giáp
Chế độ ăn uống lành mạnh (ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước), hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều chất phụ gia.
Thực hiện lối sống khoa học, ngủ sớm, đúng giờ, không thức khuya. Không sử dụng rượu bia, các chất kích thích.
Bổ sung I ốt: cung cấp vừa đủ lượng I ốt hằng ngày. Nếu thiếu hoặc thừa I ốt đều gây ra các bệnh lý tuyến giáp.
Khi thấy có dấu hiệu bất thường cần đi khám ngay
Ngoài ra, cách tốt để ngăn ngừa các bệnh lý tuyến giáp đó là đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm. Để từ đó đưa ra các biện pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm sau này.
Cần chuẩn bị gì trước khi mang thai nếu mắc bệnh tuyến giáp
Nếu bạn thấy có những dấu hiệu, triệu chứng của bệnh lý tuyến giáp hoặc đang ở giai đoạn chuẩn bị mang thai thì nên cho bác sĩ của bạn nếu bạn đang có kế hoạch mang thai. Khi tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc kém hoạt động có thể khiến bạn khó thụ thai. Mang thai có thể xảy ra rất nhanh sau khi chức năng tuyến giáp của bạn trở lại bình thường.
Luôn nói với nữ hộ sinh hoặc bác sĩ sản khoa nếu bạn bị rối loạn tuyến giáp hoặc đã được điều trị trước đây.
Nếu bạn đang được điều trị bằng levothyroxine, TSH của bạn nên dưới 2,5 mU/l trước và trong khi mang thai.
Nếu bạn đang dùng thuốc kháng giáp để điều trị bệnh cường giáp, đừng thay đổi liều lượng mà không có sự tư vấn với bác sĩ trước.
Viêm tuyến giáp sau sinh có thể dẫn đến suy giáp ở những lần mang thai sau và tái phát sau những lần mang thai tiếp theo, vì vậy điều quan trọng là phải xét nghiệm chức năng tuyến giáp trước khi thụ thai và sau mỗi lần sinh.
Đối với phụ nữ, việc bình thường hóa nồng độ hormone tuyến giáp có thể giúp khắc phục các vấn đề về kinh nguyệt hoặc buồng trứng có thể gây vô sinh.
Mức độ hormone tuyến giáp lý tưởng là cần thiết để quá trình thụ thai diễn ra, để các phương pháp điều trị vô sinh như IVF thành công và để duy trì thai kỳ khỏe mạnh. Bệnh tuyến giáp cần được chăm sóc đặc biệt ở phụ nữ mang thai hoặc những cặp vợ chồng mong muốn mang thai. Can thiệp sớm bằng liệu pháp thích hợp có thể tránh được các biến chứng cho thai nhi trong thai kỳ do suy giáp và cải thiện tỷ lệ sinh sản ở cặp vợ chồng hiếm muộn.